德顿语 编辑

语言

德顿语是东帝汶的官方语言 ,使用人口约70多万,属于南岛语系。东帝汶在历史上曾是葡萄牙的殖民地,因此德顿语中有相当多的葡萄牙语借词。

基本信息

编辑

中文名:德顿语

外文名:Tetun

使用人口:70多万

语系:南岛语系

字母:25个

作为官方语言的国家:东帝汶

字母

编辑

德顿语字母表中包含25个字母,没有c、q、y,但有ll和ñ两个字母。德顿语的发音比较简单,字母发音基本和葡语、西语相同,但需要注意的是ll的发音不和西语同,它有两种发音和,如toalla读音可以是也可以是;字母ñ有两种发音:西班牙语的ñ或英语的n,不过多数人发成后者。德顿语的重音一般在倒数第二个音节。德顿语尚无统一的拼写,因而在阅读标志牌、菜单、报纸时可发现一个词有不同的拼写形式。

德顿语字母表

A a

B b

D d

E e

F f

G g

H h

I i

J j

K k

L l

Ll ll

M m

N n

Ñ ñ

O o

P p

R r

S s

T t

U u

V v

W w

X x

Z z

-

-

-

语法

编辑

一、名词

德顿语的名词没有形态变化。

名词后添加单词 sira即构成复数。如karreta sira 车辆(vehicles),labarik sira 孩子们(children),belun sira 朋友们(friends)

名词后加单词 ida构成名词的不定指型如:karreta ida 一辆车,saburaka ida 一个橘子

名词后加-nia构成属格:mestre-nia uma 老师的家,labarik-nia kadernu 孩子的练习本

二、形容词

德顿语的形容词放在被修饰语之后,如:labarik ki’ik 小孩儿,uma boot 大房子

形容词的比较级:在形容词的后面加单词 liu,如:ki’ik liu 较小,boot liu 较大

最高级:在形容词后面加短语 liu hotu,如:ki’ik liu hotu 最小,boot liu hotu 最大

表示“和......一样……”:在形容词后加单词 hanesan,如 boot hanesan nia 和他的一样大

三、动词

1.德顿语的动词没有任何形态变化,连表示时态的词也没有。要确定动词表示的时间需通过上下文来确定。

如Ha’u ba’,没有上下文的话这个句子可以理解成“我去了、我要去、我正在去”等等。

2.助动词

德顿语中可添加一些助动词来区分时态或添加某种语气

(1) sei:将要(will)

Ha’u sei fo ne’e ba Ita. 我要把它给你。

(2) atu:打算

Nia atu halo kafe’. 我打算煮咖啡。

(3) ba:将要(be going to)

Nia ba haree sinema. 我要去看电影。

(4) ona:已经 (have/has),放在动词后面

Ha’u haree ona sinema ne’e. 我已经开过那部电影了。

如要强调可在one前加 tiha,上面那句可以改成:Ha’u haree tihu ona sinema ne’e.

(5) bele:能,会

Ha’u bele ko’alia lia-tetum. 我会说德顿语。

Ha’u la bele halo. 我不会做。

(6)tenke:必须

Ita tenke ba. 你必须去。

四、数词

1~10:ida,rua,tolu,haat,lima,neen,hitu,ualu,sia,sanulu

20,30,40~90:在2~9后加nulu:ruanulu 20,tolunulu 30,haatnulu 40

100,200,300~900:在1~9前加atus:atus ida 100, atus rua 200,atus tolu 300

1000,2000,3000~10000:在1~10前加rihun:rihun ida 1000,rihun rua 2000,rihun sanulu 10000

10000也可以说tokon或millaun

11~99:十位数+resin+1~9:tolunulu-resin-ida 31,ruanulu-resin-hitu 27

101~999:atus rua-ida 201,atus rua-sanulu 210,atus tolu-sanulu-resin-ida 311

1000以上:rihun sia-atus sia-sianulu-resin-sia 9999

五、人称代词

ha’u 我

o’ 你(对小孩或十多岁的人)

ita 你(对成年人)

ita boot您

nia他/她/它

ami 我们(听者除外)

ita 我们(包括听者)

imi 你们

sira他们/她们/它们

日常用语

编辑
日常用语英语/德顿语

英语

德顿语

Welcome

Ksolok Bodik Mai

Hello

Halo, Ola, Oi

How are you?

I'm fine, thanks, and you?

Diak ka lai?

Hau diak.

Long time no see

Kleur ona la hetan ita

What's your name?

My name is ...

Ita nia naran saida?

Ha'u nia naran ....

Where are you from?

I'm from ...

Ita mai husi rai ida ne'ebe?

Hau mai husi rai ...

Pleased to meet you

Laran kontenti tebes atu hasoru malu ho ita

Good morning

Bondia

Good afternoon

Botarde

Good evening/night

Bonoite

Goodbye

Hau ba lai; Adeus

Good luck

Sorti diak

Have a nice day

Sorte diak ba loron ohin

Bon appetit

Serbida

Bon voyage

Lao didiak

I don't understand

Hau la comprende

Please speak more slowly

Favor ida koalia neneik ituan

Please say that again

Favor ida bele dehan fali

Please write it down

Favor ida hakerek

Do you speak Tetum?

Yes, a little

Ita hatene koalia lian Tetum?

Sim, ituan

How do you say ... in Tetum?

... iha tetum dehan saida?

Excuse me

Kolisensa

How much is this?

Ida ne'e folin hira?

Sorry

Deskulpa!

Please

Favór ida

Thank you

Not at all

Obrigadu

La iha buat ida

Where's the toilet?

Sintina iha ne'ebe?

This gentleman/lady will pay for everything

Senhor

Would you like to dance with me?

Ita hakarak dansa ho hau

I love you

Hau hadomi O

Get well soon

Diak lalais

Leave me alone!

Sai tiha husi ne'e!

Help!

Fire!

Stop!

Ajuda!

Ahi!

Para!

Call the police!

Bolu polisia!

Merry Christmas and Happy New Year

Ksolok loron natal nian no Boas entradas!

Happy Easter

Feliz Paskua

Happy Birthday

Ksolok Loron Tinan Nian

One language is never enough

Lian ida deit la to'o

下一篇 迪维希语

上一篇 库尔德语